Wiedza i Życie 5/2024
W majowym numerze analizujemy m.in. nowatorską technikę pozwalającą na naprawę komórki poprzez wymianę mitochondriów – struktur produkujących energię. Piszemy o Obłokach Magellana (kosmos), porywaniu chińskich dzieci, biznesach klasztoru Shaolin, pękaniu Atlantyku oraz o strategiach roślin, by kiełkowanie było skuteczne. A także o tym, jak niekorzystne doświadczenia mogą zmieniać przyszłe pokolenia poprzez ścieżki epigenetyczne.
Szwankujące mitochondria stwierdzono w przypadku różnych chorób neurodegeneracyjnych, w tym alzheimera, parkinsona, pląsawicy Huntingtona czy stwardnienia zanikowego bocznego. Chociaż dowiadujemy się coraz więcej o przyczynach i przebiegu tych chorób, wciąż pozostają one nieuleczalne, a farmakoterapia jedynie spowalnia ich przebieg oraz łagodzi niektóre objawy. Naukowcy opracowali jednak metodę pozwalającą wydobyć prawidłowe mitochondria ze zdrowych komórek i dostarczyć je do tych z uszkodzonymi.
Intrygujący jest również artykuł „Wegemięsożercy i mięsożerni wegetarianie”. Chodzi o zwierzęta. Zazwyczaj wyróżniamy wśród nich mięsożerne drapieżniki i gatunki roślinożerne. Granica jednak bywa płynna. Na przykład myszy i szczury chętnie uzupełniają dietę drobnymi bezkręgowcami, a nawet padliną. Wiewiórki konsumują pisklęta. A pewne antylopy polują na płazy, ptaki i gryzonie.
Jak zwykle załączamy garść nowinek naukowych, w tym z techniki, puzeland dla rozrywki, recenzje książek wartych przeczytania, opis łatwych do wykonania eksperymentów naukowych, felieton prof. Andrzeja Kajetana Wróblewskiego o naukowcach w anegdocie oraz zabawną i pouczającą żonglerkę słowną prof. Jerzego Bralczyka.
