Świat Nauki 8/2025

fizycy kwantowi twierdzą, że nasz świat mógłby zniknąć – i to tak zupełnie.Nie pozostałby po tej kosmicznej katastrofie żaden pył czy gaz, z którego mogłoby ponownie coś powstać. Wprawdzie dla nas, ludzi, jest w zasadzie obojętne, czy zniknęłoby tylko życie, czy cały Wszechświat, jednak wizja takiej apokaliptycznej zagłady jest wyjątkowo przerażająca. Na szczęście
prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska tzw. rozpadu próżni, które miałoby za ten kataklizm odpowiadać, jest bardzo, bardzo małe (s. 26).
Dużo bardziej realne są za to problemy będące wynikiem zmian klimatu. Jeden z nich to rozpad pokrywy lodowej Grenlandii. Gdyby całkowicie stopniała, poziom mórz podniósłby się o ponad 7 m. I choć niektórzy cieszą się, że znikanie lodu ułatwi eksploatację naturalnych bogactw wyspy, to zagrożenia przewyższają ewentualne korzyści. Dodatkowo niewiele wiemy o tym, kiedy Grenlandia była ostatnio zielona i w jakim tempie topnienie mogłoby zachodzić (s. 40). Rozmraża się też Arktyka. Proces ten sam się napędza, bo odsłonięta ciekła woda pochłania więcej ciepła niż lodowa tafla. Rodzą się różne pomysły zapobiegania temu procesowi – jeden z nich to ponowne zmrażanie Arktyki. Czy mają sens i czy taka geoinżynieria jest bezpieczna? (s. 62)
Zmiany klimatu są również przyczyną postępującego zasolenia gleb. Większość roślin uprawnych go nie toleruje, są jednak takie, które na zasolonej ziemi mogą, a nawet „lubią” rosnąć. Te tzw. halofity nadają się i na paszę dla zwierząt, i na żywność dla ludzi. Zasługują na upowszechnienie – pomogłyby zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe i pomóc zwalczać głód. W dodatku
niektóre są bardzo smaczne (s. 32).
Czarne dziury są niewątpliwie jednym z najciekawszych obiektów we Wszechświecie i długo jeszcze będą stanowić źródło nowych odkryć. Ostatnio zaobserwowano, że „cierpią na niestrawność” – po pożarciu gwiazdy po pewnym czasie część jej materii zwracają (s. 54)