Wiedza i Życie 9/2024
W numerze piszemy o Psyche podążającej w stronę pasa asteroid rozlokowanego między Marsem i Jowiszem. Sonda ma zaawansowany silnik jonowy i wkrótce osiągnie prędkość ok. 200 tys. km/h. Analizujemy ciekawe rodzaje wosków: te z naszych uszu, owczy tłuszczopot, spermacet z głowy kaszalota, woski roślinne i syntetyczne. Warto poznać pancerniki. Dawniej ich mięso ratowało ludzi w czasach kryzysu żywnościowego. Dziś uważa się, że mogą pomóc odzyskać wzrok osobom niewidomym. Czy roznoszą trąd? Czy ich dzieci są klonami?
Jak powstały Tatry? W swojej długiej historii góry te wiele razy zmieniały oblicze. To najnowsze – bardzo efektowne – ma zaledwie kilkanaście tysięcy lat, czyli niewiele w porównaniu z wiekiem najstarszych tamtejszych skał, które narodziły się setki milionów lat temu (s. 20). Okazuje się, że niektóre rośliny z naszych parków i ogrodów pochodzą z dalekich stron. Pojawiły się w Polsce dzięki odkryciom geograficznym. Dobrze znamy je z wyglądu, choć często nie mamy pojęcia, z jakiego kontynentu przybyły i jakimi ciekawymi cechami się wyróżniają (s. 50). Z dalekich stron są także sępy i sępniki. Najbliżej Polski żyją sępy płowe, sępy kasztanowate, ścierwniki i orłosępy – te cztery gatunki jastrzębiowatych pojawiają się gościnnie na naszym niebie, ale nie zakładają u nas gniazd. W numerze (s. 64) odpowiadamy, dlaczego ptasim padlinożercom nie szkodzą bakterie z trucheł i jakie substancje używane przez człowieka likwidują ich populacje.
Do tego załączamy garść nowinek naukowych, w tym z techniki, puzeland dla rozrywki, recenzje książek wartych przeczytania, opis łatwych do wykonania eksperymentów naukowych, felieton prof. Andrzeja Kajetana Wróblewskiego o naukowcach w anegdocie oraz zabawną i pouczającą żonglerkę słowną prof. Jerzego Bralczyka.
