Wiedza i Życie 6/2025
W bieżącym numerze kierujemy wzrok na Grenlandię, będącą ostatnio obiektem politycznych sporów. Ta największa na świecie wyspa ma niesamowitą historię. Przemieszczała się po świecie, miała zupełnie inny klimat i mieszkańców. Oprócz tego analizujemy, czy grad może zabić człowieka, jak powstają jego wielkie bryły, jaką mają budowę i którędy przebiegają szlaki gradowe. Sprawdzamy, do czego w medycynie przydaje się kokaina, jak zamierzali ją wykorzystać Niemcy podczas II wojny światowej i czy była dodawana do coca-coli.
Miód to nie tylko słodki przysmak. Przydaje się też naukowcom, gdyż jest prawdziwym archiwum danych o ulu i jego otoczeniu. Dzięki narzędziom do analizy DNA pozyskuje się z miodu informacje na temat zdrowia pszczół – są w nim ślady po bakteriach, wirusach i pasożytniczych pajęczakach wywołujących groźną dla pszczół warrozę. Ponieważ gęste włoski pokrywające ciała tych owadów chwytają próbki wszystkiego, czego dotkną, pracowicie wytworzony miód staje się bardzo przydatną kroniką tych kontaktów. Na przykład namierzenie w nim materiału genetycznego wirusów roślinnych oznacza wczesne wykrycie patogenów i pozwala właścicielom upraw relatywnie niewielkim kosztem zażegnać zagrożenie. Badania miodu mogą także uzupełniać tradycyjne techniki monitorowania jakości powietrza i gleby. Nie zapomnieliśmy też sprawdzić, co nowego odkryto w kosmosie. Tym razem donosimy o tym, że w supermasywnej czarnej dziurze, leżącej w centrum Drogi Mlecznej, zaobserwowano bardzo częste i nieregularne błyski w podczerwieni. Co to może być? Warto też poczytać o tym, czy można spowolnić starzenie się mózgu, o fenomenie gier losowych, skąd pochodzą przodkowie popularnych u nas ryb i które bezkręgowce są troskliwymi rodzicami.
