Świat Nauki 6/2024

Ogień jest potężnym żywiołem - pomógł człowiekowi stworzyć cywilizację, ale nieumiejętnie traktowany może ją zniszczyć. Coraz częściej zdajemy sobie sprawę, jak łatwo zburzyć równowagę przyrodniczych systemów i jak trudno ją przywrócić.

Oddziaływanie silne to najsilniejsze i jednocześnie najbardziej tajemnicze oddziaływanie we Wszechświecie. Badacze opisują próby jego dokładniejszego poznania. Również wiele tajemnic kryją w sobie metale. Nowo odkryta klasa - metale dziwne - może znaleźć wiele ważnych zastosowań. 

Sztuczna inteligencja rozwija się w szaleńczym tempie. Czy tzw. duże modele językowe (LLM) dałoby się zastosować w robotach?

Percepcja świata jest ściśle powiązana z językiem, którym się posługujemy. Postępujące w zastraszającym tempie wymieranie języków to bolesna strata dla naszej cywilizacji.

Wydanie papierowe

16,99 zł

 

Naszą czerwcową okładką zawładnął ogień - na szczęście tylko metaforycznie. To właśnie ten żywioł jest tematem artykułu autorstwa Stephene’a Pyne'a, badacza i praktyka (strażaka!) od niemal 60 lat fascynującego się ogniem. Ogień to potężna siła - pomógł człowiekowi stworzyć cywilizację, ale nieumiejętnie traktowany może ją zniszczyć. Coraz bardziej sobie uświadamiamy, jak mało jeszcze wiemy o systemach przyrody - ich wrażliwości na zmiany, o sprzężeniach zwrotnych. Coraz częściej zdajemy sobie sprawę, jak łatwo zburzyć równowagę i jak trudno ją przywrócić. 

Kolejny artykuł dotyczy oddziaływania silnego, najsilniejszego oddziaływania we Wszechświecie i jednocześnie najbardziej tajemniczego. Badacze opisują próby jego dokładniejszego poznania.

Nie tylko powszechnie występujące oddziaływania kryją jeszcze wiele tajemnic - dotyczy to również materiałów. Wydawałoby się na przykład, że metale, od tak dawna wykorzystywane przez człowieka, poznaliśmy już dogłębnie. Otóż nie - naukowcy odkryli niedawno nową ich klasę: metale dziwne, które mogą znaleźć wiele zastosowań. 

W numerze nie mogło zabraknąć tekstu o sztucznej inteligencji. Tym razem piszemy o koncepcji wyposażania robotów w tzw. duże modele językowe (LLM), co teoretycznie zwiększyłoby ich możliwości. Autorzy zastanawiają się, czy to dobry pomysł i czy sztuczna inteligencja faktycznie jest inteligencją.

Zupełnie innych problemów dotyka artykuł o związku języka z percepcją świata. Bogactwo ludzkich języków maleje w zastraszającym tempie, a ceną jest utrata sposobności innego spojrzenia na świat.

Warto także zwrócić uwagę na kolejny felieton Naomi Oreskes -  tym razem o przekraczaniu kompetencji. To zjawisko nie nowe, ale ostatnio mocno się nasilające. Znani naukowcy (i politycy) mają skłonność do głoszenia opinii w sprawach, na których się nie znają, i, co gorsza, dzięki sile swojego autorytetu zyskują posłuch. 

Więcej informacji

Więcej informacji
Data wydania 22 maj 2024
Rok wydania 2024
Liczba stron 80
Okładka miękka
Oprawa klejona
Wydawca Polityka Sp. z o.o. SKA

Opinie

Napisz własną recenzję
Podziel się opinią i oceń publikacjęŚwiat Nauki 6/2024